معماری آلمان از تاریخی غنی، متنوع و طولانی برخوردار است و دربردارندهٔ تمام سبک‌های مهم اروپا از روم باستان گرفته تا پست مدرنیسم است. کشور آلمان در طی قرون متمادی، بارها تکه‌تکه شده و پادشاهان زیادی داشته‌است. همین موجب شده تا از تنوع منطقه‌ای بالایی برخوردار باشد بدین ترتیب سبک‌های بومی معماری این کشور، اغلب متنوع و نا متجانس هستند و معماری هر شهر با شهر دیگر کاملاً متفاوت است. در عین حال حتی در شهرهای کوچک نیز شاهد تنوع بالایی در سبک‌های معماری هستیم. علاوه بر مطالب گفته شده حجم بالای تخریب میراث معماری این کشور در جنگ جهانی دوم سبب شد تا پس از جنگ ساختمان‌های بسیاری با سبک مدرنیسم بازسازی شوند. مروری بر تاریخ معماری این کشور از دورهٔ روم باستان تا رومانسک خواهیم داشت.
معماری کهن آلمان
امپراطوری روم زمانی از تاریخ بخش عظیمی از آلمان کنونی را در تصرف داشت. در این کشور بقایایی از معماری روم باستان مربوط به ۱۰۰ تا ۱۵۰ سال پس از میلاد مسیح وجود دارد که از آن‌ها می‌توان به دیوارهای کهنی اشاره کرد که مرز امپراطوری روم را تعریف می‌کرده‌اند. علاوه بر ساختارهای نظامی مانند قلعه‌ها و استحکامات موجود در مرز روم باستان، بقایایی از یک پل رومی، چشمهٔ آب گرم و باسیلیکای کنستانتین در این کشور موجود است. با خروج رومی‌ها از این کشور، فرهنگ شهرنشینی آن‌ها و پیشرفت‌هایی که در معماری داشتند از این کشور محو شد.
معماری پیش از رومانسک
معماری پیش از رومانسک در هنر اروپای غربی از اواخر قرن ۸ میلادی آغاز شد و تا آغاز دورهٔ رومانسک در قرن ۱۱ میلادی ادامه داشت. از بناهای باقی ماندهٔ مربوط به این دوره می‌توان به صومعهٔ Lorsch اشاره کرد. از دیگر کلیساهای مهم این دوره نیز می‌توان به کلیسای میشل مقدس اشاره کرد که بین سال‌های ۱۰۰۱ تا ۱۰۳۱ میلادی ساخته شد برخی سبک این بنا را رومانسک آغازین می‌دانند.
معماری رومانسک
معماری رومانسک به دلیل گرفتن برخی عناصر معماری روم به معنی رومی وارست. دورهٔ رومانسک از قرن ۱۰ میلادی آغاز شد و تا اوایل قرن ۱۳ میلادی ادامه داشت؛ و به تدریج به سبک گوتیک تبدیل شد.
“در معماری رومانسک، کلیسا جایگاه ویژه‌ای داشت و علاوه بر عملکرد مذهبی، به عنوان مکانی برای سخنرانی، موعظه و تجمع مردم نیز شناخته می‌شد. ویژگی‌های این دوره شامل طاق‌های نیم دایره‌ای، ظاهر تنومند، دیوارهای کلفت، برج‌های کلیسایی مرتفع، پلان‌های متقارن، پنجره‌های جفت و کوچک، و طاق‌های متقاطع بود. بسیاری از کلیساهای قدیمی آلمان، مانند ۱۲ کلیسای رومانسک در شهر قدیمی کلن، در این دوره ساخته شدند.”
مهم‌ترین بنای این دوره کلیسای جامع Speyer می‌باشد که بزرگترین ساختمان دنیای مسیحیت در قرن ۱۱ میلادی بود. کلیسای جامع worms و Mainz مثال‌های دیگری از سبک رومانسک در کشور آلمان هستند.
دورهٔ گوتیک:
هنر معماری گوتیک از قرن ۱۲ میلادی با بازسازی کلیسای سنت دنیس فرانسه شکل گرفت و تا قرن شانزدهم در اروپا رواج داشت. این دوره در میان دوره‌های رمانسک و رنسانس قرار گرفت و تأثیرات بسزایی در جوامع، به‌خصوص کلیسا، داشت. گوتیک با ظهور اومانیسم به پایان رسید و ویژگی‌هایی چون طاق جناغی، قوس تیزه دار، رفاه بنا، شیشه‌های منقوش و پشت بندهای آزاد داشت. وجود پشت بندهای آزاد باعث کاهش ضخامت دیوارها شد و این امکان را به معماران داد تا پنجره‌های بزرگی را در بناها ایجاد کنند.
کلیسای Liebfrauenkirche در آلمان، اولین ساختمان گوتیک در این کشور است که در سال ۱۲۳۰ ساخته شد و جزء مهم‌ترین کلیساهای جامع در این سبک معماری است. کلیسای جامع Freiburg نیز با برج ۱۱۶ متری زیباترین برج کلیسای مسیحیت در معماری دورهٔ مسیحیت شناخته می‌شود. این برج که در قرون وسطی (۱۳۳۰) ساخته شد، از بمباران‌های جنگ جهانی دوم سالم به در برد.
دوره ی رنسانس
در دوران رنسانس، معماری گوتیک به پایان رسید و دورهٔ رنسانس آغاز شد. این دوره به بازگشت به المان هنری روم و یونان باستان مشهور است. رنسانس جنبشی فرهنگی بود که انقلاب علمی، اصلاحات مذهبی، و پیشرفت هنری را در اروپا آغاز کرد. این جنبش در ایتالیا شکل گرفت و در سراسر اروپا گسترش یافت. در این دوره، هنرمندان به احیای المان‌های فرهنگی قدیمی پرداختند. رنسانس باعث تحول در معماری شهری، ساخت کاخ‌ها و ویلاهای ییلاقی شد. معماری روم و یونان با زاویه انسان‌شناختی و امانیستی دوباره مطرح شد و نماسازی و تزیینات دیواری در ساختمان‌ها به کار رفت. در کشور آلمان، این دوره از شهرهای Torgau، Aschaffenburg و Landshut شروع شد و آثار زیبایی همچون نمازخانهٔ Fugger و قلعهٔ Trausnitz و کاخ Landshut به وجود آمدند.
